صباحت دات آی آر

نشر توسط:admin درباره : پرسش و پاسخ , شرعی ,
Views 363 تاریخ : نظرات (0)

محاربه چیست؟ مجازات محاربین چیست؟

ابوالفضل بهرام پور کارشناسی ارشد ادبیات و علوم قرآنی از دانشکده الهیات دانشگاه تهران در یک برنامه تلویزیونی می گویند که:

طبق آیات قرآن، مخالفان را نباید کشت بلکه باید زجرکش کرد و به دار آویخت و دست راست و پای چپشان را قطعه قطعه کرد. . .
طبق نظر ایشان چه تفاوتی بین شما و داعش هست؟ آنها هم آدم می کشند شما هم!!!

خداوند می فرماید؛

« کیفر آنها که با خدا و پیامبر به جنگ بر می خیزند و در روی زمین دست به فساد می زنند. (و با تهدید به اسلحه به جان و مال و ناموس مردم حمله می برند) این است که اعدام شوند یا به دار آویخته گردند یا (چهار انگشت از) دست راست و پای چپ آنها بریده شود و یا از سرزمین خود تبعید گردند، این رسوایی آنها در دنیاست و در آخرت مجازات بزرگی دارند. - مگر آنها که قبل از دست یافتن شما بر آنان توبه کنند، بدانید (خدا توبه آنها را می پذیرد) خداوند آمرزنده و مهربان است. »

مائده 33_34

این آیه جزای افراد متجاوزی را که اسلحه بروی مسلمانان میکشند و با تهدید به مرگ و حتی کشتن، اموالشان را به غارت میبرند، با شدت هر چه تمامتر بیان میکند، و میگوید؛ کیفر کسانی که با خدا و پیامبر به جنگ بر میخیزند و در روی زمین دست به فساد میزنند این است که یکی از چهار مجازات در مورد آنها اجراء شود، نخست اینکه کشته شوند، دیگر اینکه به دار آویخته شوند، سوم این که دست و پای آنها به طور مخالف (دست راست با پای چپ) بریده شود چهارم اینکه از زمینی که در آن زندگی دارند تبعید گردند.

در اینجا به چند نکته باید توجه کرد؛

1- منظور از محاربه با خدا و پیامبر آن چنان که در احادیث اهل بیت وارد شده این است که کسی با تهدید به اسلحه به جان یا مال مردم تجاوز کند، اعم از اینکه به صورت دزدان گردنه ها در بیرون شهرها چنین کاری کند و یا در داخل شهر، بنا بر این افراد چاقوکشی که حمله به جان و مال و نوامیس مردم میکنند نیز مشمول آن هستند.

البرهان فی تفسیر القرآن ج 2 ص 284

ضمنا جالب توجه است که محاربه و ستیز با بندگان خدا در این آیه به عنوان محاربه با خدا معرفی شده و این تاکید فوق العاده اسلام را درباره حقوق انسانها و رعایت امنیت آنان ثابت می کند.

تفسیر نمونه ج 4 ص 359

2- منظور از قطع دست و پا طبق آنچه در کتب فقهی اشاره شده همان مقداری است که در مورد سرقت بیان گردیده یعنی تنها بریدن چهار انگشت از دست یا پا می باشد.

کنز العرفان فی فقه القرآن ج 2 ص 352-

3- آیا مجازاتهای چهارگانه فوق جنبه تخییری دارد یعنی حکومت اسلام هر کدام از آنها را درباره هر کسی صلاح ببیند اجراء میکند، و یا متناسب با چگونگی جرم و جنایتی است که از آنها انجام گرفته! یعنی اگر افراد محارب دست به کشتن انسانهای بیگناهی زده اند مجازات قتل برای آنها انتخاب میشود و اگر اموال مردم را با تهدید به اسلحه ببرند انگشتان دست و پای آنها قطع میشود و اگر هم دست به آدمکشی و هم سرقت اموال زده باشند اعدام میشوند و جسد آنها برای عبرت مردم مقداری به دار آویخته میشود و اگر تنها اسلحه به روی مردم کشیده اند بدون اینکه خونی ریخته شود و یا سرقتی انجام گیرد به شهر دیگری تبعید خواهند شد، شک نیست که معنی دوم به حقیقت نزدیکتر است، و این مضمون در چند حدیث که از ائمه اهل بیت (علیهم السلام) نقل شده وارد گردیده است.

وسائل الشیعه ج 28 ص 307 باب 1

درست است که در پاره ای از احادیث اشاره به مخیر بودن حکومت اسلامی در این زمینه شده است ولی با توجه به احادیث سابق منظور از تخییر این نیست که حکومت اسلامی پیش خود یکی از این چهار مجازات را انتخاب نماید و چگونگی جنایت را در نظر نگیرد زیرا بسیار بعید به نظر میرسد که مسئله کشتن و به دار آویختن همردیف تبعید بوده باشد، و همه در یک سطح.

اتفاقا در بسیاری از قوانین جنائی و جزائی دنیای امروز نیز این مطلب به وضوح دیده میشود که برای یک نوع جنایت چند مجازات را در نظر می گیرند، مثلا در پاره ای از جرائم، در قانون مجازات مجرم، حبس از سه سال تا 10 سال تعیین شده و دست قاضی را در این باره باز گذاشته اند مفهوم آن این نیست که قاضی مطابق میل خود سالهای زندان را تعیین نماید بلکه منظور این است چگونگی وقوع مجازات را که گاهی با جهات مخففه و گاهی با جهات تشدید همراه است در نظر بگیرد و کیفر مناسبی انتخاب نماید.

در این قانون مهم اسلامی که درباره محاربان وارد شده، چون نحوه این جرم و جنایت بسیار متفاوت است و همه محاربان مسلما یکسان نیستند طرز مجازات آنها نیز متفاوت ذکر شده است

4- ناگفته پیدا است شدت عمل فوق العاده ای که اسلام در مورد محاربان به خرج داده برای حفظ خونهای بیگناهان و جلوگیری از حملات و تجاوزهای افراد قلدر و زورمند و جانی و چاقوکش و آدمکش به جان و مال و نوامیس مردم بی گناه است.

5- بنابراین حکم محارب که مصداق آن کسانی هستند که در اعتراضات اخیر، دست به سلاح برند و مردم بیگناه را کشتند و اموالشان را غارت کردند، همان است که در آیه شریفه و تفسیر آن، مورد اشاره قرار گرفت.

البته تذکر این نکته لازم است که گاهی اوضاع جامعه به قدری طوفانی و شرایط بحرانی است که اگر حکم مذکور در مورد محاربان اجرایی شود، مخالفان با تبلیغات وسیع و کاذب، افکار عمومی را بر علیه حکومت اسلامی سوق می دهند و دولت های بیگانه با به دست آوردن بهانه، فشارها را بر حکومت اسلامی بیشتر می کنند و. . .

در چنین شرایطی، مطابق روایات، حاکم اسلامی این حق را دارد که حکم مذکور را بر محاربین بخشیده و مجازات دیگری را در قبال او اجرایی کند.

وسائل الشیعه ج 28 ص 40 باب 18

چنان که علی علیه السلام، بعد از جنگ جمل، تمام همدستان طلحه و زبیر و حتی خود عایشه را با این که مصداق محارب بودند، اما حکم محارب را در مورد آنان اجرایی نکرد، زیرا اگر امام علیه السلام چنین می کرد، مخالفان به آسانی می توانستند توده های عوام مسلمین را بر ضد او بشورانند، لذا در نقلی از عمروعاص می خوانیم که به عایشه گفت؛

« ای کاش در روز جنگ جمل کشته شده بودی و ما کشتن تو را بزرگترین دستاویز بر ضد علی قرار می دادیم »

شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج 6 ص 322

منبع : حوزه